Då koronapandemien kom til Noreg i byrjinga av 2020 endra kvardagen seg for vanlege folk. Norske arbeidstakarar var pålagt heimekontor der det var mogleg, og fleire gjekk heime som permitterte. Dette førte til at bruken av kollektivtransport gjekk markant ned i 2020 og 2021, samanlikna med 2019.

Biltrafikken er tilbake til normalen, men ikkje kollektivtransporten

Etter to år med koronarestriksjonar er biltrafikken stort sett tilbake til normalen, med 95,6 prosent av trafikkmengda samanlikna med trafikkbilete i 2019. I kollektivtrafikken ser ein 67,1 prosent av trafikkmengda i forhold til i 2019. Dei siste tala frå Ruter, som står for rundt halvparten av kollektivreisene i Noreg, viser at ein av fem førebels ikkje har kome tilbake til kollektivtransporten.

– Kollektivtransport skal bidra til det grøne skiftet, og for at fleire reisande tek tog eller buss for å unngå kø i trafikkbilete, ser vi at det er naudsynt med ei omstilling og utvikling av kollektivtilbodet, seier Nygård.

Tiltak på kort og lang sikt

Ei arbeidsgruppe koordinert av Statens vegvesen har på oppdrag frå Samferdselsdepartementet forslått tiltak for å få fleire til å reise kollektivt.

På kort sikt føreslår arbeidsgruppa mellom anna å innføre nye billettkonsept. Dette arbeidet er allereie igangsett enkelte stadar. Arbeidsgruppa tilrår også å sjå på moglegheitene for haldningskampanjar, rimelegare kollektivbillettar, og å gjere det dyrare og mindre fordelaktig med bruk av bil og elbil – særleg i samanheng med reiser til og frå jobb.

– Staten har allereie bidratt med store ekstraløyvingar for å halde hjula i gong i kollektivtransporten. No må vi sørge for at selskapa står på eigne bein, seier samferdselsministeren.

På lengre sikt meiner arbeidsgruppa at ein må sjå på kollektivtransporten som i ein heilskap, og gjere det enklare å velje kollektiv framfor bil. Dette vil også gjere det mindre attraktivt å eige bil. Eit anna forslag er å innføre ulike prisar basert på når på døgnet ein reiser med kollektiv, noko som vil kunne redusere trykket i morgon- og ettermiddagstrafikken.

– Dersom fleire lar bilen stå, og for eksempel vel bussen, vil ein få mindre kø og difor meir flyt i trafikken. Det vil også bidra til å redusere klima- og miljøverknaden frå vegtransporten i byane. Når fleire vel kollektivt, er det ein god grunn til å gjere kollektivtilbodet enda betre. Alt i alt vert det ein god sirkel, seier Nygård.